ვეცადეთ...(ეკრანიზაცია,ვეფხისტყაოსანი ქართულ სცენაზე)

„ვეფხისტყაოსნის“ ეკრანიზაცია არ განხორციელებულა მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ კიდევ 1911 წლიდან არსებობდა მისი კინოვერსიების შექმნის მცდელობა.

                „გვაქვს „ვეფხისტყაოსნის“ სცენარი და დიდად სასურველია, რომ ეს გერმანიის ფირმამ (რომელმაც „ნიბელუნგი“ დადგა) დადგას. ამას ექნება მსოფლიო მნიშვნელობა და რა გინდ დიდი ფული დაჯდეს, მისი დადგმა უმალ აანაზღაურებს და დიდ შემოსავალსაც მოიტანს...ნემეცური თარგმანიც არის“

                (წერდა შალვა დადიანის მეუღლე ერთ ნაცნობს.[264])

ვეფხისტყაოსნის პირველი კინოსცენარი 1911 წელს შეიქმნა. ერთ-ერთმა ფრანგულმა კინოფირმამ სცენარის დაწერა შალვა დადიანს შესთავაზა. დადიანმა დაწერა სცენარი, რომელიც კომპანიამ მოიწონა. დადიანს რეჟისორის ასისტენტობა და კონსულტანტობაც უნდა გაეწია, მაგრამ ეს წამოწყება პირველი მსოფლიო ომის გამო ჩაიშალა.

„ვეფხისტყაოსნის“ ეკრანიზაციის აზრი ხელმეორედ გაჩნდა 1920-იანი წლების შუა ხანებში. ამჯერად ეკრანიზაციის იდეა საქართველოს სსრ სახკომსაბჭოს თავმჯდომარე შალვა ელიავას ეკუთვნოდა. გერმანე გოგიტიძე მივლენილი იქნა გერმანიაში, „ნიბელუნგების“ რეჟისორ ფრიც ლანგთან შესახვედრად. თავად გოგიტიძე ეჭვით უცქერდა ნაწარმოების ეკრანიზაციის იდეას.[265]გოგიტიძე ლანგს მოუყვა პოემის მოკლე შინაარს. რეჟისორი დასთანხმდა და ასისტენტისა და ოპერატორების თანხლება მოითხოვა. როცა ხარჯთაღრიცხვა დაიანგარიშეს, უზარმაზარი თანხა გამოვიდა. გოგიტიძე ამბობდა, ფრიც ლანგმა იმდენი თანხა მოითხოვა, იმ ფულით რამდენიმე ზაჰესსა და რიონჰესს ავაშენებდიოთო.[266]გოგიტიძემ, რომელსაც არ სჯეროდა, რომ ამ პროექტს მომავალი ექნებოდა, როგორც შემდგომში თავის მოგნენებში აღწერა, განზრახ გააზვიადა ლანგის მიერ წამოყენებული მოთხოვნები.

1936 წელს „ვეფხისტყაოსნის“ ერთი ეპიზოდის ეკრანიზაცია სცადა კოტე მიქაბერიძემ. მან საკუთარი სცენარის მიხედვით გადაიღო სურათი „ქაჯეთი“, რომელიც დაეფუძნა ნესტან-დარეჯანის ქაჯეთის ციხიდან გამოხსნის ეპიზოდს. მთავარ როლებს ასრულებდნენ თამარ ციციშვილი (ნესტან-დარეჯანი) და კოხტა ყარალაშვილი (ტარიელი). ეს იყო მთლიანად პავილიონებში გადაღებული ფილმი, რომელსაც წინ დიდი სარეკლმაო კამპანია უძღოდა. ნაწარმოები სუსტი და უღიმღამო გამოვიდა, რის შემდეგაც ქართველი რეჟისორები აღარ დაბრუნებიან „ვფხისტყაოსნის“ ეკრანიზაციის იდეას. წინა ათწლეულში კვლავ დაიწყეს ამაზე  ფიქრი, მსახიობების შეარჩიეს, მაგრამ არც ამას მოყვა გაგრძელება.

ქართულ თეტრშიც იყო რამდენჯერმე  მცდელობა, მაგრამ მდარე შესრულებისა და გადაწყვეტის გამო, დროს ვერ შემორჩა.

saukuneze metia, rac qarTul dramatul TeatrSi `vefxistyaosani” ar dadgmula. faqtobrivad, SoTa rusTavelis dabadebidan 850 wlisTavis aRsaniSnavadac veraferi Rirebuli ver SevmateT qarTul scenas. da am fonze, sasixaruloa, rom amiran SalikaSvilma XXI saukuneSi gaacocxla es ukvdavi nawarmoebi. am speqtaklze batoni amirani ori wlis ganmavlobaSi muSaobda. libretos avtorTan, baton rezo miSvelaZesTan erTad, ganaxorciela araCveulebrivi dadgma ,,vefxistyaosnisa’’. Temad aiRes mxolod siyvaruli ambavi, romelic erTsaaTian sanaxaobad aqcies. calkeuli Tavebidan amonaridi strofebi erT siuJetad Sekres da scenebis logikuri monacvleobiT saocari sanaxaoba SemogvTavazes. 

siuJetisTvis gaerTianda 13 epizodi: `TinaTinis gamefeba”, `nadiroba”, `naxes ucxo moyme vinme”, `qedsa gardavdeg”, `TinaTinis mwuxareba”, `miwurvil iyo zafxuli”, `anderZi”, `sjobs sicocxlesa naZraxsa”, `Widaobas ra unda”, `ra esmodes mRera ymisa”, `fatmanisa da avTandilis `siyvaruli”, `qajeTis cixis aReba” da `gamarjvebis apoTeozi”. mxatvruli TvalsazrisiT sainteresoa nadirobis, tarielis vefxvebTan brZolis, avTandilis wasvla tarielis saZebnelad, (es scena gadawyvetilia `vardis furclobis” niSanis formiT, sadac ganzogadebuli mSveniereba vardebis TaigulebSi warmogvidgeba). gansakuTrebiT gamosayofia qajeTis cixis aReba, romelic yvav-yornebTan brZolis alegoriuli saxiT warmogvidgina didma maestrom.

speqtaklis msvlelobisas sruliad gasagebia siuJeti, romelsac msaxiobebi daxvewili plastikiTa da didi emociuri muxtiT warmogvidgenen. amas emateba amiran SalikaSvilis mier teqstis mxatvrulad kiTxva, rac, poemis vizualur saxesTan erTad, mayurebels saSualebas aZlevs mTlianobaSi aRiqvas es ukvdavi poema. aRsaniSnavia msaxiobebis a. SalikaSvil - umcrosis (tarieli), v. kiparoiZis (avTandili), i. bibiluris (fridoni), s. filiSvilis (TinaTini), T. gvasalias (nestan-darejani), n. lorTqifaniZis (fatmani), g. gurgeniZis (mefe) mier Seqmnili plastikur-mxatvruli saxeebi.